⭐ เมื่อคู่สมรสหย่ากันแล้ว “บุตรจะเป็นของใคร?” (อธิบายตามกฎหมายไทย)

เมื่อพ่อ–แม่หย่ากัน ไม่ได้หมายความว่า
บุตรจะเป็นของฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งอัตโนมัติ
กฎหมายไทยกำหนดว่า “อำนาจปกครองบุตร” จะต้องถูกตกลงหรือถูกศาลกำหนด ใหม่ หลังการหย่า

ซึ่งมี 2 รูปแบบใหญ่ ๆ คือ

รูปแบบที่ 1 : หย่าโดยความยินยอม (จดทะเบียนหย่าที่เขต/อำเภอ)

พ่อ–แม่ต้องทำ บันทึกข้อตกลงเกี่ยวกับบุตร ต่อหน้าเจ้าหน้าที่ ว่าบุตรจะอยู่กับใคร

สามารถตกลงได้หลายแบบ เช่น

• บุตรอยู่กับแม่ (แม่มีอำนาจปกครอง)

• บุตรอยู่กับพ่อ (พ่อมีอำนาจปกครอง)

• อำนาจปกครองร่วม

• ฝ่ายหนึ่งเลี้ยงดู แต่อีกฝ่ายมีสิทธิเยี่ยม

• ค่าเลี้ยงดูบุตรจ่ายอย่างไร

• เวลาพบเจอเด็ก

• อนุญาตให้พาเด็กออกนอกประเทศหรือไม่

ถ้าทำ บันทึกข้อตกลงชัดเจน และเจ้าหน้าที่บันทึกไว้ → มีผลตามกฎหมายทันที

➤ สรุป

การหย่าโดยยินยอม = ใช้การตกลงกันว่าใครจะมีอำนาจปกครองบุตร

รูปแบบที่ 2 : หย่าโดยคำพิพากษาศาล (ฟ้องหย่า)

กรณีฟ้องหย่า ศาลจะเป็นผู้กำหนดว่าใครควรมี “อำนาจปกครองบุตร” และใครควรเลี้ยงดูเด็ก โดยพิจารณาเป็นรายกรณี

สิ่งที่ศาลดูเป็นหลัก

ศาลจะดูว่าอะไรเป็น

⭐ “ประโยชน์สูงสุดของเด็ก” (The Best Interest of Child)

ไม่ใช่ดูว่าใครเป็นพ่อหรือแม่
ไม่ใช่ดูว่าใครเป็นคนทำงานหาเงิน
แต่ดูว่า:

• ใครดูแลเด็กได้ดีกว่า

• ใครมีความมั่นคงทางอารมณ์

• ใครมีเวลาอยู่กับเด็ก

• ใครเป็นผู้เลี้ยงดูเด็กมาโดยตลอด

• สิ่งแวดล้อมของแต่ละฝ่าย

• การเรียน–สุขภาพของเด็ก

• ความประพฤติของพ่อแม่

• การเสพยา เหล้า ความรุนแรงในบ้าน

ศาลอาจให้

• พ่อมีอำนาจปกครอง

• แม่มีอำนาจปกครอง

• หรือให้ร่วมกัน
  ขึ้นอยู่กับข้อเท็จจริง

➤ สรุป

คดีหย่าฟ้องศาล = ศาลเป็นผู้ตัดสินว่าบุตรอยู่กับใครดีที่สุด

⭐ สิทธิของพ่อและแม่หลังหย่า

ไม่ว่าบุตรจะอยู่กับฝ่ายไหน อีกฝ่ายยังมีสิทธิตามกฎหมาย เช่น:

• สิทธิขอเยี่ยมเด็ก

• สิทธิติดตามความเป็นอยู่

• สิทธิร่วมตัดสินใจเรื่องการศึกษา–การรักษาพยาบาล

• สิทธิรับรู้เหตุการณ์สำคัญ

• สิทธิฟ้องขออำนาจปกครองคืน หากจำเป็น

และ “ผู้ไม่มีอำนาจปกครอง” ก็ยังมีหน้าที่จ่ายค่าเลี้ยงดูบุตรตามฐานะของตน

⭐ ถ้าตกลงไม่ได้จริง ๆ ทำอย่างไร?

สามารถยื่นเรื่องต่อศาลเพื่อให้ศาล:

• กำหนดอำนาจปกครอง

• กำหนดสิทธิเลี้ยงดู

• กำหนดค่าเลี้ยงดู

• กำหนดเวลาพบลูก

ทั้งหมดนี้อยู่บนหลักว่า ศาลคุ้มครองผลประโยชน์ของเด็กเป็นอันดับแรก

⭐ สรุปแบบเข้าใจง่ายที่สุด

• หย่าโดยยินยอม → พ่อ–แม่ “ตกลงกันเอง” ว่าบุตรอยู่กับใคร

• หย่าโดยฟ้องศาล → ศาล “กำหนดให้” ตามประโยชน์สูงสุดของเด็ก

• ไม่มีฝ่ายใดได้สิทธิโดยอัตโนมัติ

• เด็กไม่ใช่สินสมรส → ไม่ใช่เรื่องแบ่งครึ่ง

• ศาลดูปัจจัยเรื่องความเหมาะสม ความปลอดภัย และความมั่นคงของเด็กเป็นหลัก